Tekerlekli Vergi Dairesi Nedir?

Otomobili, “tekerlekli vergi dairesi” olarak nitelendiriyorum. Çünkü bir otomobil sahibi olmak demek aşağıdaki vergilere veya vergi benzeri yükümlülüklere katlanmayı baştan göze almak demektir. Otomobilin dönen tekeri adeta asfaltta para basıyor. Otomobili üreten, otomobilin vergisi kadar kazanmıyor.

Otomobilden alınan vergilerin listesini aşağıda sundum, ayrıntılarına ilgi duyan arkadaşlar “Tekerlekli Vergi Dairesi” başlıklı 2020 yılında kaleme aldığımız yazımıza bakabilirler.

Otomobil sahibi olanların karşı karşıya kalacağı vergi ve benzeri diğer kalem örnekleri:

• ÖTV,
• KDV,
• BSMV,
• MTV,
• TRT Bandrol Bedeli,
• Trafik Hizmetleri Geliştirme Payı,
• Güvence Hesabı Katkı Payı,
• SGK Payı,
• Harç,
• Değerli Kağıt Bedeli,
• Polis Teşkilatını Güçlendirme Vakfı Payı
• Otoban geliri,
• Trafik cezaları,
• Köprü geçiş ücretleri,
• Araç muayenesinden devlet payı,
• EPDK Payı.

Tekerlekli Vergi Dairesi Uçuşa Geçti.

Tekerli vergi dairesinin en önemli tahsilat kalemleri motorlu taşıtlar üzerinden alınan özel tüketim vergisi (ÖTV) ile motorlu taşıtlar vergisidir (MTV). Son yıllarda motorlu taşıtlar vergisi üzerinden alınan ÖTV’nin TL ve Dolar bazında artış hızı, toplam vergi gelirleri içinde hızla büyüyen rolü dikkate alındığında, tekerlekli vergi dairesinin artık uçuş pozisyonuna geçtiğini söylemek mümkündür.

Tekerlekli vergi dairesinin uçuşa geçiş serüveninin aşağıdaki grafik çok net bir şekilde ortaya koymaktadır:

Grafik 1: Yıllar İtibariyle ÖTV Tahsilatı (1.000 TL ve 1.000 $)

Yukarıdaki verilere göre motorlu taşıtlar üzerinden tahsil edilen ÖTV gelirlerinde sadece 2019 yılından 2022 yılı sonuna kadar olan dönemde TL bazında %930, dolar bazında ise %259 artış söz konusu olmuştur. Bunda ÖTV oranlarındaki artışlar, araç talebindeki yükseliş, otomobil ÖTV matrahlarının güncellenmemesi nedeniyle oluşan gizli ÖTV artışları gibi pek çok unsur söz konusudur.

Motorlu taşıtlar üzerinden tahsil edilen ÖTV’deki olağanüstü artış, bu ÖTV kaleminin toplam vergi gelirleri ve ÖTV gelirleri içindeki oransal büyüklüğündeki artışta da kendini göstermektedir.

Grafik 2: ÖTV Gelirlerinin Oransal Dağılımı 2006-2022

Yukarıdaki grafikten de açıkça görüldüğü üzere 2006 yılında toplam ÖTV tahsilatı içinde sadece %11,21 paya sahip olan motorlu taşıtlar üzerinden ÖTV tahsilatı, 2022 yılının ilk 10 ayına ilişkin tahsilat rakamlarına göre %36,72’ye ulaşmıştır.

Kısaca hangi açıdan bakarsanız bakın, tekerlekli vergi dairesi kanatlanmış uçuşa geçmiş.

Ülke örneklerini incelediğimizde otomobil üzerinden ÖTV alan, hem de çok yüksek oranda olan bir ülke konumunda bulunuyoruz. Pek çok ülkede otomobil üzerinde ÖTV diye bir vergi zaten yok. Otomobil, günümüzde artık bir ihtiyaç, seyahat özgürlüğünün ayrılmazı. Ama Türkiye’de Maliye idaresi bu mümbit kaynağı keşfetti ve sonuna kadar kullanıyor. Artık öyle bir hale geldik ki; “Otomobilde ÖTV olur mu? Otomobilde niye ÖTV var?” diye itirazlar yükselmiyor. Otomobil almanın hayal, otomobile binmenin ise lüks olduğu bir ortamda, bunun yerine otomobil ÖTV’sinde bir güncelleme yapılsa havalara uçacağız. Ölümü gösterip, sıtmaya razı etme stratejisinin başarılı bir uygulama örneği olsa gerek. Ya da mali anestezide nirvana.

Madem konumuz motorlu taşıtlar, özellikle de otomobil üzerindeki ÖTV, o zaman tekerlekli vergi dairesine vergisiz binenlerin bulunduğunu da yetkililere hatırlatalım. Tekerleksiz vergi dairesine vergisiz binenler kimler merak mı ettiniz? “Tekerlekli Vergi Dairesine Vergisiz de Binenler Var.” başlıklı yazımıza bakabilirsiniz.

16.11.2022

Dr. Ozan BİNGÖL

Vergi Uzmanı

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergiyedair.com sitesindeki aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir. Aynen yayımlanması durumunda vergiyedair.com sitesinden alındığı belirtilerek yazının aktif linkine yer verilmesi gerekir. Bu yazıda yer alan veri ve hesaplamalar kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Aksi davranışlar için gerekli hukuki süreç başlatılır.