Asgari Maktu ÖTV Nedir? Ne İşe Yarar?

Bazı Mallara Uygulanacak Özel Tüketim Vergisi Hakkındaki Kararın Yürürlüğe Konulması Hakkında Karar (Karar Sayısı: 1424) ile 15 Ağustos’tan geçerli olmak üzere sigarada “Asgari Maktu Vergi Tutarı” artırıldı. Peki, asgari maktu ÖTV tutarının artırılması ne anlama geliyor?

Sigara üzerinden ÖTV ve KDV olmak üzere iki tür vergi alınır. Sigaradaki ÖTV uygulaması için üç tür ÖTV kalemini bilmeniz gerekir. Bunlar:

• Nispi ÖTV: satış fiyatının yüzde %67’si
• Maktu ÖTV, paket başına 45,39 kuruş,
• Asgari maktu ÖTV.

Yukarıdaki unsurlardan asgari maktu ÖTV tutarı sigaradaki dal başına belirlenir. En son yapılan artışla bir dal sigara için asgari maktu ÖTV tutarı 38,99 kuruş olarak belirlendi. İçinde 20 dal sigara bulunan bir paket için asgari maktu vergi tutarı 7,798 liradır.

Peki, “asgari maktu ÖTV tutarı”, sigara vergilemesinde ne anlama gelmektedir? Anlamı şu: sigara üreticisi satış fiyatı üzerinden %67 nispi ÖTV ile asgari maktu vergi tutarını karşılaştıracak, nispi hangisi yüksek ise onu dikkate alacak. Bu ise, sigaranın 12 liranın altında olmasına izin vermeyecek. Çünkü sigaranın perakende satış fiyatı 12 lira olduğunda nispi ÖTV’si 8,04 lira olmakta ve asgari maktu ÖTV’yi geçmektedir. Kısaca, son yapılan asgari maktu ÖTV artışı 12 liranın altında sigara satamazsınız demek, alt fiyat segmenti sigaralar için bir tür taban fiyat koymak.

(Not: Bazı firmaların 11,5 lira fiyatla sigara satmaya devam etmesi demek, daha fazla vergi yüklenmeleri ve kazançlarından feragat etmeleri anlamına gelecektir. Rekabet şartları nedeniyle uygulanacak böyle bir fiyat politikası ise uzun süre devam ettirilemeyecek kadar maliyetli olacaktır.)

Peki, asgari maktu vergi artışı vergi gelirlerini artırır mı?

Uzun lafın kısası, sigarada asgari maktu ÖTV, devletin sigaranın belli tutarın altında satılmasını engellemeye yönelik önemli bir araçtır. Ancak, dolaylı olarak vergi gelirlerini de artırır.

Kişilerin, sigara zamlarına karşı vergiden kaçınma yollarına başvurmayacağı, kaçak sigara kullanmayacağı ve sigara alışkanlıklarını aynen devam edeceği varsayımı altında, EVET. Çünkü, bir paket sigaranın ortalama %85’i vergi. Sigara fiyatlarındaki her bir liralık artış, Hazinenin kasasına 85 kuruş fazla girmesi demek. Yüksek sigara fiyatları daha fazla vergi anlamına geliyor. Tabii yukarıda sıraladığımız varsayımlar altında.

2006-2018 dönemini kapsayan 13 yıllık dönemde tütün mamullerinden toplam 275.3 milyar TL ÖTV tahsilatı gerçekleşmiştir. Bu tutara tütün ürünlerinden elde edilen KDV dahil değildir.

Sigara başta olmak üzere tütün ürünlerinden yapılan 2018 yılı tahsilat rakamlarının 2006 tahsilat rakamlarına göre yüzde 377 oranında artış gösterdiğini belirtmek gerekir. Sadece 2108 yılında tütün mamulleri ÖTV vergi tahsilatı 42,7 milyar TL . Dolayısıyla sigaradan alınan vergi devletin vazgeçilmezlerinden.

“Fazla vergi, vergiyi öldürür.” ilkesi uyarınca, kişilerin ikame ürünlere (açık tütün, kaçak sigara ve benzeri) yönelmesi veya sigara alışkanlıklarını değiştirmesi gibi durumlarda, sigaradaki verginin yüksekliği toplam sigara gelirlerinde artışa değil; azalmaya da neden olabilir. Vergi işi, denge işidir. 

15.08.2019

Dr. Ozan BİNGÖL

Başkent Üniversitesi Öğr. Gör.

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergiyedair.com sitesindeki aktif linki belirtilerek kısmi alıntı yapılabilir. Yazardan izin alınmaksızın aynen yayımlanamaz veya farklı şekillerde kullanılamaz.  Aksi davranışlar için gerekli hukuki süreç başlatılır.