Ülkemizde, adalet bilincini zedeleyen pek çok uygulama var. Yaşarken karşı karşıya kaldığımız bu adeletsizliğin, ölümde devam etmesi işin başka bir boyutu. Aşağıda, 2019 yılı için milletvekili, emekli milletvekili, memur, sgk ve bağkurlu için cenaze yardımı (ödeneği) uygulamasının ölürken de nasıl bir adaletsizliğe yol açtığı konusu, teknik boyutuna da yer verilmek suretiyle, işlenmiştir.

Cenaze Yardımı (Ödeneği) Nedir?

Cenaze yardımı (ödeneği), bir vatandaşın ölümü halinde Sosyal Güvenlik Kurumu Yönetim Kurulunca belirlenip Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından onaylanan tarife üzerinden ölen sigortalının ailesine bir defaya mahsus yapılan yardımdır.

Cenaze Yardımı Ödeneği Kimlere Verilir?

Cenaze yardımı (ödeneği), sigortalının sırasıyla eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir. Cenazenin bu kişiler dışında gerçek veya tüzel kişiler tarafından kaldırıldığının belgelenmesi durumunda, masraflar gerçek veya tüzel kişilere ödenir.

Cenaze Yardımı Ödeneği Nasıl Hesaplanır?

Ölürken de adaletsizliğe yol açan cenaze yardımı hesabı farklı statüdeki ölenler için aşağıda sunulmuştur.

Öncelikle ilgili yılda ki en yüksek memur maaş katsayısı bulunmalıdır.

2019 yılı için bu tutar şöyle hesaplanmaktadır. Ocak başında açıklanan aylık maaş katsayısı (0,130597 TL), 9.500 gösterge (ek gösterge dahil) ile çarpılır ve sonuç bulunur. Yani 2019 yılı için en yüksek devlet memuru aylığı 1.240,67 TL’dir.

2019 yılı cenaze yardımı (ödeneği) ise şöyle hesaplanmaktadır;

Milletvekilleri için Cenaze Yardımının Hesaplanması;

Türkiye Büyük Millet Meclisi üyelerinin ölümleri halinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile ek ve değişikliklerine göre en yüksek Devlet Memurunun almakta olduğu aylığın (ek gösterge dahil) 12 aylık tutarı ölüm yardımı olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden usulü dairesinde ve resen ödenir.

Yasama Organı üyeliği sona erenler için bu yardım ölüm tarihi itibariyle birinci fıkraya göre hesaplanacak miktarın yarısı (6 aylık) tutarında olmak üzere Türkiye Büyük Millet Meclisi bütçesinden ödenir.

Bu madde uyarınca ölüm yardımı yapılanlara diğer mevzuat hükümleri ile öngörülen ölüm yardımları yapılmaz. Bu maddenin tatbikinde 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 208 inci maddesi hükümleri uygulanır.

Vekilin ölümü halinde yakınlarına ödenecek cenaze yardımı tutarı 1.240,67×12=14.880 TL

Emekli vekilin ölümü halinde yakınlarına ödenecek cenaze yardımı tutarı 1.240,67×6=7.440 TL

Devlet Memurları için Cenaze Yardımının Hesaplanması

657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 208 inci maddesi uyarınca en yüksek devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) 2 katı tutarında, memurun yakınlarına ölüm (cenaze) yardımı ödeneği verilir.

Devlet memurunun ölümü halinde yakınlarına ödenecek cenaze yardımı 1.240,67×2=2.480 TL

SGK’lı ve BAĞKUR’lu çalışanlar için Cenaze Yardımının Hesaplanması

5510 sayılı kanunun 37. Maddesi uyarınca belirlenen şartları taşıması halinde ölen sigortalının yakınlarına cenaze yardımı ödenmektedir.

2019 yılında SGK ve BAĞKUR’luların ölümü halinde yakınlarına ödenecek cenaze yardımı 715 TL’dir.

Cenaze yardımı (ödeneği) hakkın doğduğu tarihten itibaren 5 yıl içerisinde başvurulması halinde alınabilir.

Cenaze Yardımı da Statüye Göre;

2019 yılı cenaze yardımı (ödeneği) tutarlarına baktığımızda;

Milletvekili öldüğünde 14.880 TL,

Emekli milletvekili öldüğünde 7.440 TL,

Devlet memuru öldüğünde 2.480 TL,

SGK’lı işçi öldüğünde 715 TL,

Bağkur’lu çalışan öldüğünde 715 TL

yakınlarına cenaze yardımı ödenmektedir.

Milletvekilinin ölümü sonrası yakınlarının aldığı cenaze yardımı SGK’lı bir işçi öldüğünde alınan cenaze yardımı ödeneğinin tamı tamına 20.8 katı. 

2019 yılının ikinci yarısında memur ve vekil için cenaze yardımı artarken işçi için aynı kaldı.

Demem o ki, “YAŞARKEN DE ADALETSİZ, ÖLÜRKEN DE ADALETSİZ” bir sistem.

(Not: Hesaplamalarda %5’lik küsuratlar dikkate alınmamıştır.)

22.01.2019

Güncelleme 07.08.2019

Dr. Ozan BİNGÖL

Başkent Üniversitesi Öğr. Gör.

Not: Bu yazının tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergiyedair.com adresindeki aktif linkine yer verilerek alıntı yapılabilir. Aynen yayımlanamaz.