Son günlerde neredeyse her gün bir vergi artışı ile karşı karşıya gelmekteyiz. İsmini bilmediğimiz o kadar çok vergi ödüyoruz ki; bu artık sondur diye düşündüğümüzde bir yenisi daha literatüre ekleniyor.

İşte bunlardan biri de yine fon adı altında toplanan ancak aktarılması gereken yerden daha sonra bütçeye aktarılan bu bağlamda da vergiden bir farkı olmayan “evrensel hizmet fonu” dur.

İlgili kanunda “Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından posta sektörünü organize etmek üzere, 23 Mayıs 2013 tarihinde yürürlüğe giren 6475 sayılı Posta Hizmetleri Kanunu ve ilgili kanun uyarınca 03 Haziran 2014 tarihinde yayımlanan yönetmeliklerle, 0-30 kg arası veya 0-300 dm3 arası taşınan gönderilere “posta gönderisi” statüsü verilmiş ve  lisans sahibi şirketlerce taşınma zorunluluğu getirilmiştir. Söz konusu lisans sahibi şirketler, bu gönderilerin taşınmasından elde edilecek geliri ayrı bir hesapta toplayarak, oluşacak net satışlarının %2’sini Evrensel Hizmet Fonu’na, %0,35’ini de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na ödemek zorundadırlar” denilmektedir.

“Hocam, bu kadar da olur mu?” diye sorunuzu sormadan, bu iki bedelin de ayrıca KDV’sini de ödediğimizi unutmayalım derim. Yani basit bir kargo gönderisinde bile vergi ve fon adı altında 3 adet (KDV, Evrensel Posta Hizmet Fonu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Payı) vergi ödüyoruz. Yıllar önce şu cümleyi kurduğumda aslında isabetli bir analiz yapmışım. Biz daha güne başlarken musluğu açtığımızda 5 adet vergi ödüyoruz, bunlar ne ki? (Ayrıca su, sosyal bir devlette kazanç ya da kar kapısı olur mu? Su’dan 5 ayrı vergi alınır mı?)

Peki nedir evrensel hizmet;

Evrensel hizmet; Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde herkes tarafından erişilebilir, önceden belirlenmiş kalitede ve herkesin karşılayabileceği makul bir bedel karşılığında asgari standartlarda sunulacak olan, internet erişimi de dahil elektronik haberleşme hizmetleri ile bu Evrensel Hizmet Kanunu kapsamında belirlenecek olan diğer hizmetler olarak tanımlanmaktadır. İşte bu hizmetlerin sağlanabilmesi için de bir fon oluşturulup o fona kaynak aktarılmaktadır.

Ülkemizdeki diğer fonların akıbetinde olduğu gibi bu fonda da toplanan paraların nerelere harcandığı ve artan ne kadarlık bir paranın bütçeye aktarıldığı görülememektedir. Sadece 2015 yılında ulaştırma bakanlığının faaliyet raporunda belirtilen bir kısmı sizlerle paylaşmak istiyorum.

2010 ile 2015 yılları arasında evrensel hizmet fonunda toplanan miktarın yaklaşık 4 milyar lira olduğu belirtilmektedir. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın 2015 yılı Kurumsal Mali Durum ve Beklentiler Raporuna göre; bu paradan evrensel hizmet kapsamında projeler geliştirmek ve uygulamaya geçirmek hedefi kapsamında;

• FATİH projesi kapsamında okullara 245.723 adet etkileşimli tahta ve çok fonksiyonlu 16.085 adet A4, 9.299 adet A3 yazıcı dağıtılması,
• WİMAX projesinin %70’nin tamamlanması,
• Nüfusu 1-500 arasında bulunan 1799 adet yerleşim yerinin iletişimini sağlamak amacıyla GSM kapsama alanının genişletilmesi projesinin tamamlanması,

yer almaktadır. İşte bu harcamaların tutarının ne olduğu, başka bir harcama yapılıp yapılmadığı ve artan ne kadarlık bir kısmın bütçeye aktarıldığı hesaplanamamıştır.

Her zaman söylediğimiz gibi mali sistem hesap verebilir, öngörülebilir ve ŞEFFAF olmalıdır.

Yoksa ismini bilmediğimiz, adını duymadığımız, nice vergi, fon, pay, harç ödemeye devam ederiz.

10.07.2019

Dr. Ozan BİNGÖL

Başkent Üniversitesi Öğr. Gör.

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergiyedair.com sitesindeki aktif linki belirtilerek kısmi alıntı yapılabilir. Yazardan izin alınmaksızın aynen yayımlanamaz veya farklı şekillerde kullanılamaz.  Aksi davranışlar için gerekli hukuki süreç başlatılır.