Eşel Mobil Ne demek?
Eşel mobil kelimesi Fransızca “échelle mobile” (hareketli ölçek) terimin Türkçe’ye geçmiştir. Fiyat veya ücret belirmesinde hareketli bir ölçeğin kullanılmasını ifade eder. (1)
Bir ara Türkiye’de ücretler için uygulanmış idi. Son dönemde ise akaryakıt ürünlerinde uygulanması ile öne çıkan bir kavram.
Akaryakıtta Eşel Mobil Nedir? Nasıl İşliyor?
Benzin, motorin ve otogaz fiyatlarında uygulanan Eşel Mobil Sistemi (EMS), akaryakıt ürünlerindeki fiyat hareketlerini dengelemek veya belli bir tutarda sabitlemek amacıyla bu ürünler üzerinden alınan özel tüketim vergisinin ürünlerdeki fiyat artış ve azalışları ile ters orantılı şekilde artırılıp azaltılması şeklinde uygulanan bir sistemdir.
Örneğin benzini 6 lirada sabitlemek istiyorsunuz. Benzinin fiyatındaki artış ile 6 liranın üzerine çıkmaması için zam ÖTV indirimi ile karşılanıyor. Tersi yönde benzindeki indirim durumunda benzinin fiyatı 6 liranın altına düşmüyor bu kez ÖTV tutarı artırılıyor. Tabi genel olarak akaryakıt fiyatlarında yön yukarı olduğu için bu uygulama maliye açısından önemli vergi kaybı anlamına geliyor.
Eşel Mobil Sisteminin Vergi Maliyeti Ne Kadar
Bu konuda Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından istatistik veya veri yayımlanmıyor. EPGİS verilerine müracaat dışında bir yolumuz yok.
Akaryakıtta ÖTV uygulaması 17 Mayıs 2018’de başladı. 2019 başında bir süre son verildi. Sonra yerel seçim öncesi fiyat artışlarını dizginlemek için tekrar uygulamaya konuldu.
EPGİS tarafından yapılan hesaplamalara göre 27 Mayıs itibariyle 2019 yılı için akaryakıtta devletçe karşılanan tutar 1.32 milyar TL oldu. Bunun; 107 milyon TL’si benzin, 1.08 milyar TL’si motorin, 130 milyon TL’si ise otogaz kaynaklı olmuştur.
Aşağıda 2019 yılı ilk beş ayına ilişkin ÖTV gerçekleşmelerinin bir önceki yıl ilk beş ay rakamları ile kıyaslamasını içeren aşağıdaki oranlar akaryakıtta uygulanan eşel mobil sisteminin bütçe maliyetine ilişkin önemli bir göstegedir.
Tablo: 2019 ve 2018 İlk Beş Aylık ÖTV Gelir Gerçekleşme Karşılaştırması
| Mayıs 2019/Mayıs 2018 | Ocak-Mayıs 2019/Ocak-Mayıs 2018 | |
| ÖZEL TÜKETİM VERGİSİ | -3,4 | -6,8 |
| -Petrol ve Doğalgaz Ürünlerine İlişkin ÖTV | -23,3 | -10,6 |
| -Motorlu Taşıt Araçlarına İlişkin ÖTV | -61,3 | -58,1 |
| -Kolalı Gazoz, Alkollü İç. ve Tüt. Mamül.İlişkin ÖTV | 52,9 | 21,2 |
| Alkollü İç. | 10,1 | 18,7 |
| Tüt. Mamül | 66,2 | 21,9 |
| Kolalı Gazoz | 7,8 | 15,9 |
| -Dayanıklı Tüketim ve Diğer Mallara İlişkin ÖTV | -14,8 | -21,6 |
Kaynak: HMB Bütçe Gerçekleşme Rakamları Mayıs 2019
Alkollü içecekler ve tütün mamullerinden alınan ÖTV rakamlarındaki artışlar da olması ÖTV toplam gelir gerçekleşmelerindeki düşüş çok daha yüksek olacaktı. Bu durum, ülkede gerçek vergi rekortmenlerinin kimler olduğuna da işaret ediyor.
30.06.2019
Başkent Üniversitesi Öğr. Gör.
NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergiyedair.com sitesindeki aktif linki belirtilerek kısmi alıntı yapılabilir. Yazardan izin alınmaksızın aynen yayımlanamaz veya farklı şekillerde kullanılamaz. Aksi davranışlar için gerekli hukuki süreç başlatılır.
Kategoriler:ÖTV
VERGİYE DAİR 