TRT: KAMU YAYINCILIĞI (!) İLE GÖREVLİ KURUM

TRT kamu yayıncılığı ile görevli bir kurumdur. TRT, 1 Mayıs 1964 yılında yürürlüğe giren 359 sayılı Yasayla, Ankara merkezli olarak Türkiye Radyo Televizyon Kurumu adıyla, tüzel kişiliğe sahip özerk bir kamu iktisadi teşebbüsü olarak kurulmuştur.

Kamu yayıncılığı ve bu yayıncılığın finansman yöntemi tartışmalı ve ülkeden ülkeye önemli ölçüde değişmektedir.

Kamu Hizmeti Yayıncılığı, “Halk için yapılan, halk tarafından finanse edilen ve halk tarafından kontrol edilen” yayıncılıktır. Kamu yayın kurumları toplumdaki tüm grupların farklı gereksinimlerini karşılayacak şekilde yayın yapmak zorundadır (1). TRT’nin bu konudaki başarısının takdiri sizlerin.

TRT’NİN GELİR KAYNAKLARI

TRT gelirleri esas itibariyle ilan ve reklam gelirleri, bandrol gelirleri, enerji payı gelirleri ile diğer gelirlerden oluşuyor. Bu gelirler yeterli olmazsa Genel Bütçeden para aktarılma imkânı mevcut. Dolayısıyla TRT gelir yönünden kısıtı bulunmayan bir kurum hüviyetinde.

Diğer televizyon kuruluşlarının temel geliri olan ilan ve reklam gelirleri, TRT gelirleri içinde 2016 yılı Faaliyet Raporuna göre sadece %6. TRT’nin 2016 yılı gelirlerinin yüzdelik dağılımı aşağıdaki gibidir:

TRT gelirlerinin yüzde dağılımı (2016)

• İlan ve reklam gelirleri: %6,
• Bandrol gelirleri: %45,
• Enerji payı gelirleri %37,
• Diğer gelirler %12.

Sadece 2013-2016 yılları arasında TRT’ye elektrik faturaları üzerinden 3.3 milyar TL enerji yapı ödemişiz. TRT’ye vergi benzeri nitelik arz eden enerji payı ve bandrol ödemeleri ile hane başına yıllık 80-90 lira kaynak aktarıyoruz.(2)

HER ELEKTRİK ZAMMI TRT’NİN KAMU YAYINCILIĞINA(!) KATKIMIZI ARTIYOR.

Elektrik faturalarında yer alan kalemlerden birisi TRT elektrik payıdır. Söz konusu pay, elektrik enerjisi satış bedelinin yüzde ikisidir. Sanayi sicil belgesine sahip sanayi işletmesi iseniz, şanslısınız TRT payı ödemezsiniz.

TRT payının bir özelliği de KDV matrahına ilave edilmesidir. Başka bir deyişle %2 üzerinden ayrıca %18 KDV ödersiniz. Böylece TRT payının nihai tüketici üzerindeki etkisi, %2,36’ya  çıkar. Yani, bir tür verginin vergisi. 

TRT payı gelirleri TRT gelirlerinin %37’sini oluşturuyor. 2016 yılı için ödenen TRT payı tutarı, 841.9 milyon TL olmuştur. (3)

2016 sonrasında TRT’ye ne kadar bandrol ücreti ve elektrik payı ödediğimizi bilmiyoruz. Çünkü, TRT 2017 ve 2018 faaliyet Raporlarını yayımlamıyor. Vatandaşın parasını harcayan bir kurum, vatandaşa hesap vermekten uzak.

Elektriğe yapılan her yeni zam, vatandaşa hesap verme gereği bile hissetmeyen TRT’nin gelirlerini katlıyor. Bu ekonomik krizde, TRT payını kaldırıp vatandaşın cebini rahatlakmak ise kimsenin aklından bile geçmiyor. Çünkü, ilkeli, milli ve yerli kamu yayıncılığı (!) ekmek ve sudan daha değerli.

28.06.2019

Dr. Ozan BİNGÖL

Başkent Üniversitesi Öğr. Gör.

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergiyedair.com sitesindeki aktif linki belirtilerek kısmi alıntı yapılabilir. Yazardan izin alınmaksızın aynen yayımlanamaz veya farklı şekillerde kullanılamaz. Aksi davranışlar için gerekli hukuki süreç başlatılır.

Kaynaklar:

(1) Erdoğan YILDIZ, Kamu Yayıncılığı ve TRT, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi SBE Gazetecilik Anabilim Dalı, Konya, 2012.

(2) Ozan BİNGÖL, Vergi Sistemini Anlama Kılavuzu, Bir Halkın Vergi ile İmtihanı, Tekin Yayınları, 3. Baskı, İstanbul, 2019.

(3) BİNGÖL, a.g.e.