Yılın İlk Dört Ayını Tarihi Bütçe Açığıyla Karşılamıştık.

15 Mayıs 2023 tarihinde açıklanan Ocak-Nisan 2023 dönemi Merkezi Yönetim Bütçe gerçekleşmelerine göre tarihi rekor seviyede bütçe açığıyla karşı karşıya kaldık.

Yukarıdaki grafikten de açıkça görüldüğü üzere 2023 yılının ilk dört ayı gerçekleşmelerine göre bütçe açığı 2022 yılının 2,75 katına ulaşmıştır. Dört aylık ortalama dolar kuruyla 20 milyar doları aşmıştır. Oysa ilk dört ayda 20 milyar doları aşan bütçe açığı geçen yılın ortalama döviz kuruyla 8,40 milyar dolardı. Bir önceki yıla göre dolar bazında bile 2,39 katlık bir artış söz konusudur.

Yılın ilk dört ayında tüm yıl için öngörülen 629 milyar 420 milyon liralık bütçe açığın %58’i tüketilmiştir. Seçim ekonomisi nedeniyle eklenecek yeni harcama kalemleri de dikkate alındığında yıl sonunda bütçe hedefinin çok üzerinde bir bütçe açığının ortaya çıkması muhtemeldir.

Mayıs Ayında Bütçe Gelirlerinde Teknik Nedenlerle Ciddi Artış Yaşanacak, Ancak Mayıstaki Bu Kısa Süreli Rahatlama Uzun Sürmeyecek.

2022 yılı itibariyle 4. dönem kurumlar geçici vergisi uygulamasına son verildi. Bu nedenle, bütçeye yılın ilk aylarında yansıyan kurumlar geçici vergisi bu yıl yansımadı. Kurumlar vergisinin beyan ve ödeme süresi de Mayıs ayına kaydı. Ayrıca Mayıs ayında birinci KV geçici vergi beyan ve ödemeleri de yapıldı. Tüm bunlar nedeniyle Mayıs ayında bütçe gelirlerinde Kurumlar Vergisi etkisiyle ciddi bir artış söz konusu olacaktır. Buna bağlı olarak ilk beş aylık bütçe gerçekleşmelerinde önceki aya göre nispeten daha ılımlı bütçe sonuçlarıyla karşılaşacağız.

Yukarıdaki tablodan da görüldüğü üzere 2022 ve 2023 Ocak-Nisan dönemleri karşılaştırmasında bir önceki döneme göre tek düşük kalan vergi kalemi Kurumlar Vergisi olmuştur. Bu düşüklüğün telafisi enflasyondaki artışla birlikte çok ciddi bir şekilde Mayıs ayı vergi gelirlerine yansıyacaktır. Böylece, bütçede işler biraz düzeliyor gibi gözükecek. Çünkü aşağıda şu anda boş olan ve Mayıs verileri açıklandığında dolacak hücredeki vergiler bütçenin gelir tarafında önemli artışa neden olacak.

ŞİMŞEK Etkisi Değil, Mevzuat ve Enflasyon Vergisi Etkisi Yaşanacak

Yukarıda belirttiğimiz Mayıs ayı gelirlerinde önemli artış Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet ŞİMŞEK etkisinden kaynaklanmayacaktır. Bu durum ŞİMŞEK etkisi filan değil, mevzuat etkisinden ve uygulanmayan enflasyon muhasebesi nedeniyle şirketlerin fiktif karlarından da vergi almaktan kaynaklıdır.

Bu kısa süreli iyileşme, kış güneşi gibi çok kısa sürecek ve sonraki aylarda şişen gider kalemleriyle birlikte kaybolacaktır. Sonrası mı, nur topu gibi yeni vergiler ve acı reçete olacak.

07.06.2023

Dr. Ozan BİNGÖL

Vergi Uzmanı