Kura Ulaşamayan Kur Korumalı Mevduata Hücum Etti.

Önümüzde bir seçim var. Seçim belirsizlik içeriyor. Seçim öncesinde iktidarın fiyat artışlarını bir nebze olsun dizginlemek adına döviz kuru üzerindeki müdahalesi açıkça görülüyor. Kur üzerindeki müdahalenin en son yansıması Merkez Bankası döviz kuru rakamlarıyla piyasada oluşan kurlar arasındaki makasın %10-15’ler seviyesinde açılması oldu.

Piyasadan dolar almakta teknik ve fiili nedenlerle zorlanan vatandaş, kur korumalı mevduat aracını kullanarak elindeki parasının değerini korumaya çalışıyor. Bunun sonucu olarak da kur korumalı mevduat tutarı inanılmaz bir hızla artışa geçti.

Kur Korumalı Mevduat Son 1,5 ayda 428 Milyar Lira Arttı.

Kur korumalı mevduattaki artış inanılmaz boyutlara ulaşmış bulunuyor. Yıl başından 20 Nisan tarihine kadarki 3,5 aylık dönemdeki artış 609,8 milyar lira olmuştur. Ancak artış son dönemde daha da hızlanmıştır. Mart başından 20 Nisana kadar olan dönemdeki artış 428 milyar liradır. Son iki haftalık artış ise 203 milyar lira olmuştur. Neredeyse geometrik şekilde bir artış söz konusu.

Şekil 1: Kur Korumalı Mevduatta Artış Trendi 6 Ocak-20 Nisan 2023 Dönemi

Kur Korumalı Mevduatın Tasfiyesinde Yatırımcı ve Bütçeyi Bekleyen Riskler

Kur korumalı mevduatın 2022 bütçesinde ve diğer kurum gelirleri üzerinde oluşturduğu tahribatı “Kur Korumalı Mevduat Hasar Raporu” isimli çalışmamızda ayrıntılı olarak incelemiş idim. Söz konusu yazıda belirtildiği üzere Merkezi Yönetim Bütçesi ve Merkez Bankasından yapılan ödemeler ile diğer yüklerle birlikte kur korumalının maliyeti 200 milyar liranın üzerinde çıkmaktadır.

Kur korumalı mevduatın büyüklüğünün hıza artarak 2 trilyon liraya ulaşması durumunda ortaya çıkması muhtemel maliyet de hızla büyümektedir. Bütçe üzerinde büyüyen maliyet tüm vatandaşlara paylaştırılacaktır.

Bütçe bu yılın ilk üç ayında 250 milyar lira açık verdi. Üç aylık bütçe açığı 2022 yılının tümündeki bütçe açığının neredeyse %80 daha fazlasına tekabül etmektedir. 2023 bütçesinde öngörülmeyen EYT düzenlemesinden kaynaklı ödemelerin yapılması, en düşük emekli maaşı düzenlemesi, emekliye bayram ikramiyesi artışı ve diğer seçim harcamaları da dikkate alındığında bütçe aşırı bir açık ile karşı karşıya kalacaktır.

Bütçe üzerindeki bu kadar yüke, seçim sonrasındaki kur hareketinden kaynaklı ilave bir yük eklenmesi durumunda, bütçe bu yükü kaldıramayabilecektir. Bu durumda, bugün yaşanan Merkez Bankası döviz kurlarıyla piyasada oluşan döviz kurları arasındaki makas kur korumalı mevduat sahiplerinin aleyhine sonuçlar verebilecek şekilde kullanılabilecektir. Örneğin, piyasada 23 lira olan dolar kuruna karşılık Merkez Bankası dolar kuru 19.80 olarak korunmaya devam eder ve kur korumalı mevduatta bu kur esas alınırsa mevzuat açısından aykırılık olmasa da gerçekte kur korumalı mevduat sahibi büyük bir kayıpla karşı karşıya kalacaktır.

Sonuçta, kurdaki artış bütçeye ve Merkez Bankasına yükleyeceği yükler nedeniyle her bir vergi ödeyicisi olarak bizi yakından ilgilendiriyor. Eğer, kur korumalı tasfiyesinde bugünkü kur makası devam ederse mevduat sahiplerini bekleyen büyük bir risk olduğunu da şimdiden hatırlatmak gerekir.

Bakalım, zaman ne gösterecek…

30.04.2023

Dr. Ozan BİNGÖL

Vergi Uzmanı

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergiyedair.com sitesindeki aktif linki belirtilerek alıntı yapılabilir. Aynen yayımlanması durumunda vergiyedair.com sitesinden alındığı belirtilerek yazının aktif linkine yer verilmesi gerekir. Bu yazıda yer alan veri ve hesaplamalar kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Aksi davranışlar için gerekli hukuki süreç başlatılır.