Son dönemde “Yeni bir vergi affı çıkacak mı?” sorusu sıkça sorulmaya başladı. Peki, 2020 yılında yeni bir vergi affı gelir mi? şeklide pek çok mükellefin kapasında ve dilindeki bu soruya cevap aradım. Ulaştığım sonuçlar aşağıda.

Bu yazının, vergi aflarına taraf veya karşı olma kaygı ve nedenlerinden bağımsız, mükellefin kafasında oluşan ve sıkça dillendirilmeye başlanan “vergi affı çıkar mı?” sorusuna gerekçeleri ile cevap bulma arayışına ilişkin olduğu şerhini düşeyim. Başka bir deyişle, vergi aflarının neden olduğu sorunlara ilişkin eleştirilerim baki, ancak bu yazının konusu değil.

Vergi Affı mı Yapılandırma mı?

Aslında halk arasında vergi affı diye tabir edilen düzenlemeler affa benzer bir özellik taşıyan ve “bazı alacakların yeniden yapılandırılması” ismi ile anılan Kanunlardır. Biz burada kamuoyundaki yaygın kullanımı esas alarak “alacakların yeniden yapılandırılması”, “vergi/matrah artırımı suretiyle vergi incelemesinden muafiyet” gibi düzenlemeleri genel anlamda vergi affı olarak isimlendireceğiz.

Yeni Bir Vergi Affı Bekliyorum, Çünkü…

Vergi aflarının arz ve talep tarafı söz konusu. Ne kastediyorum arz ve talepten? Eğer devletin gelir ve tahsilat imkanları sıkıntılı, bütçe açığı yüksek seyrediyor ise vergi affının arz tarafı söz konusu olur. Bu durumda idare vergi affını kamuoyuna kendisi arz eder.

Vergi affının talep tarafını, vergi borçlusundan gelen af talepleri oluşturur. Vergi borçlusunun biriken yüksek borçları, ekonomik krizler, mali zorluklar af taleplerini artırır.

Vergi Affının Arz Tarafında Yeterli Gerekçeler Var.

2019 yılı rekor bütçe açıkları ile kapandı. Bu yıl ilk ay bütçe performansı olumlu. Ancak geçen yıldan tevarüs eden açık, artan faiz yükü, jeopolitik risklerden ve sınır ötesi operasyonlardan kaynaklı olarak bütçenin kaynak ihtiyacı artacak. Ayrıca 2019 yılında bütçeni sahip olduğu vergi dışı ve tek seferlik pek çok gelir (Merkez Bankası İhtiyat Akçesi, imar affı, bedelli askerlik) bu yıl yok. Tahsilat oranlarındaki düşüşle birlikte artan alacakların tasfiye edilme ihtiyacı da ortada.

Yukarıda saydığımız tüm nedenler vergi affının arz tarafı için yeterli gerekçelerin fazlası ile bulunduğunu gösteriyor.

Vergi Affının Talep Tarafında Gerekçe Çok.

Gelelim işin talep tarafına. Adına kriz deyin, ekonomik güçlükler deyin, dalgalanma deyin. Ne derseniz deyin. Bu tür durumlarda mükellefler ellerindeki nakit varlıkları işlerini çevirmek için kullanma eğilimine girer. Bu kapsamda vergi ödemek yerine mevcut kaynaklarını işini döndürmek için kullanır. Türkiye son iki yılda zor ekonomik şartlardan geçti. Bazı sektörler ciddi sıkıntıya girdi. Buna bağlı olarak işsizlik tarihi seviyelere ulaştı. Vatandaşın vergi ödeme kabiliyet ve isteksizliği nedeniyle vergi borçları arttı. Bu kapsamda olanların vergi affı beklenti ve talepleri oldukça yüksek.

Son dönemde çıkarılan yapılandırma düzenlemelerinden yararlanmak için talepte bulunan ancak taksit ödemelerini aksattığı için yapılandırması bozulan çok sayıda mükellef birikti. Bu mükellefler kendilerine yeni bir imkan verilmesi konusunda taleplerini yüksek sesle iletmeye başladılar.

Yukarıdaki gerekçeler vergi affı yönünde talep tarafının arz tarafından da canlı olduğunu göstermektedir.

Maliye Bakanlarının “başka af yok”, “Bu son af” demelerini bir tarafa bırakın. Yukarıda sıraladığım gerekçelerle, 2020 yılında yeni bir vergi affı bekliyorum. 

Peki, 2020 yılında vergi affı ne zaman çıkar? diyenlere. Hele şu gelir ve kurumlar beyanları bir verilsin, arkasından bekleyin derim. Niçin mi? Devlet beyan döneminde mükellefin aklını karıştırmak istemez. Ayrıca son dönemdeki vergi aflarının Mayıs-Eylül arasında çıktığını da hatırlatayım. 

21.02.2020

Dr. Ozan BİNGÖL

Başkent Üniversitesi Öğr. Gör.

NOT: Tüm hakları yazarına aittir. Yazar adı ve vergiyedair.com sitesindeki aktif linki belirtilerek kısmi alıntı yapılabilir. Yazardan izin alınmaksızın aynen yayımlanamaz veya farklı şekillerde kullanılamaz.  Aksi davranışlar için gerekli hukuki süreç başlatılır.