Öncelikle, uzun zamandır üzerine basa basa söylediğim şu düzeltmeyi yapma gereği hissettim bir kez daha. “Vergiyi tabana yaymak” ifadesi siyasetçiler tarafından sıkça kullanılmakla birlikte teknik ve pratik açıdan hatalıdır.
Teknik olarak vergiyi tabana yaymaktan değil, vergi tabanını genişletmekten söz etmek gerekir. Vergi tabanını genişletmek suretiyle, vergi indirim, istisna, muafiyetleri ile vergi kayıp ve kaçakları nedeniyle vergilenemeyen unsurların vergi kapsamına alınması sağlanmalıdır. Böylece genişleyen vergi tabanı nedeniyle verginin dar bir kesim üzerinde kalmasının önüne geçilir, vergi yükünün belli kesimler üzerinde yoğunlaşması engellenir ve vergi adaleti yönünde önemli bir adım atılmış olur.
Türkiye özelinde “vergiyi tabana yaymak” ifadesi hayatın gerçekleri ile uyumsuz olduğundan, pratik olarak da hatalı bir ifadedir. Çünkü “Türkiye’de vergi zaten tabandadır”. Dolaylı vergilerin toplam vergiler içinde %65’ler seviyesinde olması, dolaysız vergilerin de kendi içinde adaletsiz niteğininin bir yansıması olarak düşük gelir grupları üzerinde yüksek vergi yükü söz konusudur. Türkiye özelinde vergi adaleti açısından yapılması gereken, vergi tabanının genişletilmesidir. Verginin dar bir kesim tarafından değil, toplumun tüm kesimleri tarafından paylaşılması gerekir. Anayasanın amir hükmü olan “mali güce göre vergileme” ilkesi hayata geçirilmelidir. Çok kazanandan çok, az kazanandan az alınmasıdır. Emekten, alın terinden yana bir vergi politikasının güdülmesi yönünde vergi zihniyetine sahip olunmasıdır.
9 Kasım 2018 tarihindeki Cumhuriyet Gazetesinde yayımlanan yazımda da belirttiğim üzere, bir asgari ücretlinin ödediği ya da kaynağında kesilen vergilerinin (agi hariç) brüt gelire oranı yaklaşık %42’dir.
Daha önce de Hazine ve Maliye Bakanımız Sayın Berat Albayrak beyin belirttiği “Vergiyi tabana yayacağız” ifadesi ile ilgili 10.10.2018 tarihinde şöyle bir twit atmıştım.
Unutulmamalıdır ki, bir ülkede uygulanan vergi politikaları bu politikaları uygulayıcıların kimden yana olduklarını gösteren en net göstergelerdir. Yani, yöneticilerin zihniyetleri vergi politikalarında gizlidir.
Hazır yeri gelmişken daha önceki maliye bakanlarımız da vergiyi tabana yaymışlar mı bir bakalım?
- K. Unakıtan Türk müteahhitler birliği Ankara Hilton toplantısı 14.05.2003; “Vergi gelirlerini arttırmak için vergiyi tabana yaymak gerekiyor.”
- K. Unakıtan TBMM 2008 merkezi yönetim bütçe kanunu görüşmeleri 13.12.2007; “Vergiyi tabana yayacağız.”
- K. Unakıtan Eskişehir ziyareti, açılış ve açıklama 13.09.2008; “Vergiyi tabana yayan bir mahiyette yeni bir kanun yapacağız.”
- M. Şimşek TÜGİK 4. Olağanüstü genel kurulu 18.02.2012 ; “Vergiyi tabana yayacağız.”
- M. Şimşek Uludağ ekonomi zirvesi 31.03.2013; “Vergiler artmayacak, tabana yayacağız.”
- M. Şimşek Kayıtdışı eylem planı açıklaması 30.01.2015; “Vergileri tabana yayacağız.”
- N. Ağbal Kesin hesap kanunu görüşmeleri 20.12.2017; “Önümüzdeki 5 yılda vergileri tabana yayacağız.”
- N. Ağbal Bloomberg HT yayını 31.05.2018; “Verginin tabana yayılması için çalışma yapacağız.”
- B. Albayrak YEP toplantısı 20.09.2018; “Vergiyi tabana yayıp, dolaylı vergileri azaltacağız.”
- B. Albayrak Vergi Konseyi toplantısı 27.02.2019 “Vergiyi tabana yayacağız.”
Gördüğümüz üzere, neredeyse son 15 yıldır vergiyi tabana yayıyoruz. En azından arada kaynamasın, olur da tabana yayarken unutulmasın ve yöneticilerimize biraz da kolaylık olsun diye vergi tabana yayılırken(!) yıllardır muafiyet ve istisnalar ile vergi tabanının dışında bırakılan şu kişiler ve gelirleri de lütfen bu tabana dahil edilsin, ne de olsa amaç “vergiyi tabana yaymak”:
- Futbol kulüpleri,
- Özel halk otobüsü işletmecileri,
- Armatörler,
- Borsa kazanç sahipleri,
- Taksi plakası sahipleri,
- Dolmuş plakası sahipleri,
- Futbol hakemleri,
- Futbolcular,
- Pilotlar,
- Kabin personeli,
- Jokeyler,
Yani demem o ki sayın yöneticilerimiz, artık vergiyi tavana geliri tabana yayma aşamasına geçsek mi?!
28.02.2019
Başkent Üniversitesi Öğr. Gör.
Kategoriler:vergi politikaları
VERGİYE DAİR 
Çok haklısınız Ozan Hocam. Vergi zaten tabanda. Bugün bir asgari ücretli gelir vergisi, KDV ve ÖTV ile maaşının %40’ını vergiye ödüyor. Bu zulümden başka bir şey değildir. Tüm ülkenin yükü geliri düşük insanlara yükleniyor. Zenginlerle aynı oranda vergi ödüyoruz. Bu adalet değil. Gelire göre vergi sistemi gelmedikçe zengin daha zengin yoksul daha yoksul olacaktır.
BeğenLiked by 1 kişi
Hocam merhaba. Çok güzel bir yazı. Tabandaki benim gibi vatandaşları aydınlatan bir yazı olmuş. Ah birde siyasiler okusa. Kolay gelsin.
BeğenLiked by 1 kişi
Görünen o ki finansmanı kim finanse ediyorsa onun dediği olur.
Oyu vergi veren kesimden alıp verginin sırta bindirilmesine müsaade eden halk artık buna itiraz etmelidir.
Kapitalizm kurallarının yerine getirilmesi adına bazı uygulamalar yapılıyor. Fakat kuralları yine biz belirlemiyoruz.
Özel girişimin bu kadar kutsanması kraldan çok kralcılıktır. Bu uygulama sermaye sahibine yani yabancı para sahiplerine yarar.
Vergi ayrıcalıkları olanların ve sermaye sahiplerinin para hareketleri izlendiğinde neler olduğu görülür.
Devlet pratik olarak toptan bir ceza kesip işi bitiriyor. Sonra bir rica ile bu vergi siliniyor.
Emeği esas üretenler ülke zenginliklerinden pay almadıkça insanlar emeğini sunmaktan imtina eder.
Herkes herşeyin farkında… Sonra iş adamları millet iş beğenmiyor diye medyada söylenirler.
BeğenBeğen